Geschiedenis

De Sint-Servaaskerk draagt sinds 1985 officieel de titel basilica minor en prijkt op de lijst van 100 belangrijkste rijksmonumenten van Nederland.

De kerk is in verschillende fasen gebouwd boven het graf van de heilige Servatius. De huidige driebeukige kruisbasiliek, die grotendeels in romaanse stijl gebouwd is met gebruikmaking van kolenzandsteen en mergel, wordt beschouwd als de oudste nog bestaande kerk van Nederland. Het graf van Servatius trekt sinds de 5e eeuw pelgrims. Vermoedelijk werd het lichaam van de heilige in de karolingische tijd 'verheven' (ondergebracht in een schrijn op het hoofdaltaar). De 12de-eeuwse schilderingen op het hoogkoor verbeelden de Apocalyps en vormen met de reliëfs op het Servatiusschrijn een thematisch geheel.

Het indrukwekkende westwerk van de Servaaskerk, dat voor de wereldlijke macht gebouwd werd en onder meer de beroemde Keizerzaal herbergt, gaat nu enigszins verborgen achter het grote orgel maar was in de middeleeuwen rechtstreeks zichtbaar vanuit het middenschip. De beroemde lombardisch-romaanse kapitelen in de westbouw beelden Gods schepping uit die in chaos verkeert, maar door de Keizers geordend wordt.